IBWR – Instrukcja Bezpiecznego Wykonywania Robót Budowlanych

Podczas zdobywania uprawnień na operatorów maszyn budowlanych, drogowych najwyższej klasy (tj. koparki jednonaczyniowe, wszystkie, klasa pierwsza – ładowarki jednonaczyniowe, wszystkie, klasa pierwsza – równiarki, wszystkie, klasa pierwsza – wiertnice dla technologii bez wykopowych, klasa druga – walce drogowe, wszystkie, klasa druga) Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa skalnego, który powołuje komisje egzaminacyjne kładzie duży nacisk na Bezpieczeństwo podczas pracy i eksploatacji maszynami roboczymi, co za tym idzie podczas zdawania egzaminu Państwowego na w/w specjalności, pojawia się szereg pytań z zakresy bezpieczeństwa, które chcielibyśmy przybliżyć.

Pierwsze pytanie na egzaminie odnosi się samego skrótu: IBWR,
Odpowiadamy j.w – Instrukcja Bezpiecznego Wykonywania robót

Drugie pytanie: Kto sporządza IBRW? :
Wykonawca przed przystąpieniem do wykonywania robót budowlanych jest obowiązany opracować instrukcję bezpiecznego ich wykonywania (IBWR) i zaznajomić z nią pracowników w zakresie wykonywanych przez nich robót.

Pytanie trzecie: Kiedy sporządza jest IBWR.
IBWR sporządza jest dla prac niebezpiecznych (należy tutaj wymienić dla jakich):

• których charakter, organizacja lub miejsce prowadzenia stwarza szczególnie wysokie ryzyko powstania zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi, a w szczególności przysypania ziemią lub upadku z wysokości;
• przy prowadzeniu których występują działania substancji chemicznych lub czynników biologicznych zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu ludzi;
• stwarzających zagrożenie promieniowaniem jonizującym;
• prowadzonych w pobliżu linii wysokiego napięcia lub czynnych linii komunikacyjnych;
• stwarzających ryzyko utonięcia pracowników;
• prowadzonych w studniach, pod ziemią i w tunelach;
• wykonywanych przez kierujących pojazdami zasilanymi z linii napowietrznych;
• wykonywanych w kesonach, z atmosferą wytwarzaną ze sprężonego powietrza;
• wymagających użycia materiałów wybuchowych;
• prowadzonych przy montażu i demontażu ciężkich elementów prefabrykowanych

Istotną kwestią jest też dostosowanie Instrukcji do zadań wykonywanych na konkretnym placu budowy (wynika bowiem z zapisów planu BIOZ). Dokumenty te powinny zawierać następujące dane dotyczące:

• realizowanej inwestycji,
• wykonawcy i generalnego wykonawcy,
• wykonywanych prac (okres i miejsce wykonywania, warunki atmosferyczne, zakres i kolejność wykonywania)
• pracowników (stanowisko, zakres obowiązków i odpowiedzialności, wymagania kwalifikacyjne, liczba zatrudnionych),
• sprzętu i narzędzi niezbędnych do wykonania prac (nazwa, przeznaczenie, wymogi formalne),
• substancji i materiałów niebezpiecznych.

Warto przeczytać IBWR, ze względu, iż wiele pytań z BHP na koparki, koparkoładowarki, ładowarki – właśnie dotyczą tych zagadnień – a obecnie według obowiązujących przepisów, jeżeli nie zaliczy się pytania z BHP – Egzamin jest zakończony z wynikiem negatywnym.

1. Roboty ziemne powinny być prowadzone na podstawie projektu, określającego położenie instalacji i urządzeń podziemnych, mogących znaleźć się w zasięgu prowadzonych robót.
2. Wykonywanie robót ziemnych w bezpośrednim sąsiedztwie sieci, takich jak: elektroenergetyczne, gazowe, telekomunikacyjne, ciepłownicze, wodociągowe i kanalizacyjne powinno być poprzedzone określeniem przez kierownika budowy bezpiecznej odległości, w jakiej, mogą być one wykonywane od istniejącej sieci i sposobu wykonywania tych robót. Bezpieczną odległość wykonywania robót, ustala kierownik budowy w porozumieniu z właściwą jednostką, w której zarządzie lub użytkowaniu znajduje się ta instalacja. Miejsca tych robót należy oznakować napisami ostrzegawczymi i ogrodzić – 6 metrów w każdą stronę.
3. Prowadzenie robót ziemnych w pobliżu instalacji podziemnych, a także głębienie wykopów poszukiwawczych powinno odbywać się ręcznie.
4. W razie ujawnienia w czasie wykonywania robót ziemnych niewypałów lub przedmiotów trudnych do identyfikacji należy wszelkie roboty przerwać, a miejsce niebezpieczne ogrodzić i oznakować napisami ostrzegawczymi.
5. O znalezieniu niewypału lub przedmiotów trudnych do identyfikacji należy niezwłocznie powiadomić właściwy urząd gminny, miejski oraz policję.
6. Narzędzia do ręcznego odspajania gruntu (łopaty, oskardy, drągi, kliny stalowe, młoty) należy odpowiednio dobrać uwzględniając kategorię gruntu.
7. Narzędzia powinny być ostre, dobrze obsadzone, a kliny i młoty nie mogą posiadać rozklepów (grzybków).
8. Przy wykonywaniu wykopów na placach, ulicach, podwórzach i innych miejscach dostępnych dla osób niezatrudnionych przy robotach, należy wokół wykopów
ustawić balustrady i zaopatrzyć je w napis „osobom postronnym wstęp wzbroniony” a w nocy w światło ostrzegawcze koloru czerwonego.
9. Poręcze balustrad powinny znajdować się na wysokości 1,10 m ponad terenem i w odległości nie mniejszej niż 1,0 m od krawędzi wykopu.
10. W miejscach przejść dla pieszych należy ustawić mostki przenośne, zaopatrzone w balustrady.
11. W przypadkach uzasadnionych względami bezpieczeństwa wykop należy szczelnie przykryć w sposób uniemożliwiający wpadnięcie do wykopu.
12. W przypadku przykrycia wykopu, zamiast balustrad, teren robót można oznaczyć za pomocą balustrad z lin lub taśm z tworzywa sztucznych umieszczonych wzdłuż wykopu na wysokości 1,10 m i w odległości 1,0 m od krawędzi wykopu.
13. Jeżeli teren, na którym wykonywane są roboty ziemne, nie może być ogrodzony, wykonawca robót powinien zapewnić stały jego dozór.
14. Wykopy o ścianach pionowych nieumocnionych, bez rozparcia lub podparcia mogą być wykonywane tylko do głębokości 1,0 m w gruntach zwartych, w przypadku, gdy teren przy wykopie nie jest obciążony w pasie o szerokości równej głębokości wykopu. Wykopy bez umocnień o głębokości większej niż 1,0 m, lecz nie większej od 2,0 m można wykonywać, jeżeli pozwalają na to wyniki badań gruntu i dokumentacja geologiczno-inżynierska.
15. Bezpieczne nachylenie ścian wykopów powinno być określone w dokumentacji projektowej wówczas, gdy:
1) roboty ziemne wykonywane są w gruncie nawodnionym;
2) teren przy skarpie wykopu ma być obciążony w pasie równym głębokości wykopu;
3) grunt stanowią iły skłonne do pęcznienia;
4) wykopu dokonuje się na terenach osuwiskowych;
5) głębokość wykopu wynosi więcej niż 4,0 m.
16. Zakładanie obudowy lub montaż rur w uprzednio wykonanym wykopie o ścianach pionowych i na głębokości poniżej 1,0 m wymaga tymczasowego zabezpieczenia osób klatkami osłonowymi lub obudową prefabrykowaną.
17. Zabezpieczenie ażurowe ścian wykopów można stosować tylko w gruntach zwartych. Stosowanie zabezpieczenia ażurowego ścian wykopów w okresie
zimowym jest zabronione.
18. Osoby wykonujące prace w wykopach o głębokości większej od 2,0 m powinny posiadać asekurację drugiej osoby ze względu na możliwość wystąpienia
szczególnego zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzkiego.
19. W czasie wykonywania koparką wykopów wąskoprzestrzennych należy wykonywać obudowę wyłącznie z zabezpieczonej części wykopu lub zastosować obudowę
prefabrykowaną, z użyciem wcześniej przewidzianych urządzeń mechanicznych.
20. Jeżeli wykop osiągnie głębokość większą niż 1,0 m od poziomu terenu, należy wykonać zejście (wejście) do wykopu.
21. Odległość pomiędzy zejściami (wejściami) do wykopu nie powinna przekraczać 20 m.
22. Wchodzenie do wykopu i wychodzenie po rozporach oraz przemieszczanie osób urządzeniami służącymi do wydobywania urobku jest zabronione.
23. Każdorazowe rozpoczęcie robót w wykopie wymaga sprawdzenia stanu jego obudowy lub skarp.
24. Składowanie urobku, materiałów i wyrobów jest zabronione:
1) w odległości mniejszej niż 0,60 m od krawędzi wykopu, jeżeli ściany wykopu są obudowane oraz jeżeli obciążenie urobku jest przewidziane w doborze obudowy,
2) w strefie klina naturalnego odłamu gruntu, jeżeli ściany wykopu nie są obudowane.
25. Koparka w czasie pracy powinna być ustawiona w odległości od wykopu co najmniej 0,60 m poza granicą klina naturalnego odłamu gruntu.
26. Przy wykonywaniu robót ziemnych sprzętem zmechanizowanym należy wyznaczyć w terenie strefę niebezpieczną i odpowiednio ją oznaczyć.
27. Przebywanie osób pomiędzy ścianą wykopu a koparką, nawet w czasie postoju, jest zabronione.
28. Włączanie mechanizmu obrotowego koparki przed zakończeniem napełniania łyżki gruntem – jest zabronione.
29. Ruch środków transportowych obok wykopów powinien odbywać się poza granicą klina naturalnego odłamu gruntu.
30. W czasie zasypywania obudowanych wykopów zabezpieczenie należy demontować od dna wykopu i stopniowo usuwać je, w miarę zasypywania wykopu.
31. W czasie prowadzenia robót ziemnych metodą bezodkrywkową należy zapewnić pracownikom bezpieczne połączenie podziemnych stanowisk pracy ze
stanowiskami pracy zlokalizowanymi na powierzchni terenu, za pomocą szybów i tuneli, obudowanych w sposób uwzględniający parcie ziemi i wód gruntowych.
32. Podczas wykonywania robót tunelowych należy zapewnić stały nadzór nad działaniem wentylacji.
33. W czasie wykonywania robót tunelowych należy zapewnić na powierzchni terenu, odpowiednio wyposażony w środki medyczne, punkt pierwszej pomocy medycznej, czynny w czasie każdej zmiany roboczej, a na poszczególnych odcinkach, na których trwają roboty, punkty winny być wyposażone w niezbędne środki opatrunkowe i nosze.
34. Prawidłowa organizacja pracy przy robotach ziemnych (sprawdzenie i dobór właściwych narzędzi, odpowiednie rozmieszczenie zabezpieczenia ścian wykopu, instruowanie o bezpiecznych metodach pracy i dopilnowanie przestrzegania przez pracowników przepisów bhp) należy do podstawowych obowiązków mistrza budowlanego oraz kierownika robót, zaś kierownik budowy powinien przeprowadzać kontrole stanu bhp i zgodności postępu robót z dokumentacja techniczną.

Powodzenia!